Basit usule tabi mükelleflerin 01.01.2021 tarihinden itibaren elde ettikleri kazançlara uygulanmak üzere, ticari kazançları Gelir Vergisi’nden istisna edilmişti. Böylece berber, kuaför, tesisatçı, taksici, dolmuşçu, tuhafiyeci, marangoz, kaportacı, lastikçi, tornacı, çay ocağı işleticisi, terzi, tamirci gibi faaliyette bulunan ve 31.12.2021 tarihi itibarıyla sayıları 836.871’e ulaşan ve ticari kazançları basit usulde vergilendirilen bu mükelleflerden artık vergi alınmıyor.
Basit usule tabi olmak ile ilgili genel ve özel şartlar aranmaktadır.
Genel şartlar;
- Kendi işinde bilfiil çalışmak veya bulunmak (işinde yardımcı işçi ve çırak kullanmak, seyahat, hastalık, ihtiyarlık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak bilfiil işinin başında bulunmamak bu şartı bozmaz.
- İşyeri mülkiyetinin iş sahibine ait olması halinde emsal kira bedeli, kiralanmış olması halinde yıllık kira bedeli toplamının; büyükşehir belediye sınırları içinde 2024 takvim yılı için 55.000 TL’yi aşmaması ve diğer yerlerde 2024 takvim yılı için 34.000 TL’yi aşmaması gerekmektedir.
- Ticari, zirai veya mesleki faaliyetler dolayısıyla gerçek usulde Gelir Vergisi’ne tabi olmamak,
şeklinde belirlenmiştir.
Özel şartlar ise;
- Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanların; yıllık alımları tutarının 2024 takvim yılı için 690.000 TL’yi aşmaması veya yıllık satışları tutarının 2024 takvim yılı için 1.100.000 TL’yi aşmaması,
- (1) numaralı bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşanların bir yıl içinde elde ettikleri gayrisafi iş hâsılatının; 2024 takvim yılı için 340.000 TL’yi aşmaması,
- (1) ve (2) numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde, yıllık satış tutarı ile iş hasılatı toplamının; 2024 takvim yılı için 690.000 TL’yi aşmaması,
şeklinde belirlenmiştir.
BASİT USULDE VERGİLENDİRİLENLERİN OY POTANSİYELİ, ONLARI AYRICALIKLI KILIYOR !
Kazancı basit usulde tespit edilen mükellefler; defter tutmaz, yanında çalıştırdığı işçi için vergi tevkifatı yapmaz, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi vermez (01.01.2022 tarihinden itibaren verilmiyor), geçici vergi beyannamesi vermez ve geçici vergi ödemez, teslim ve hizmetleri Katma Değer Vergisi’nden istisna olduğu için KDV beyannamesi vermez, ticari kazancın tespitinde amortismana tabi iktisadi kıymet alışları ve satışları da dikkate alınmaz. Ayrıca, genç girişimcilere tanınan 2024 yılı için 230.000 TL’lik kazanç istisnasından yararlanabilir. Engellilik indirimi ve vergiye
uyumlu mükelleflere sağlanan yüzde 5 oranındaki vergi indiriminden de faydalanabilir.
Ülkemizde, Mayıs 2024 itibariyle basit usul dışında kalan ticari, zirai ve serbest meslek faal Gelir Vergisi mükellef sayısı 2.522.503’tür. Aynı tarih itibarıyla basit usulde vergilendirilen faal mükellef sayısı ise 827.176’dır. Basit usulde vergilendirilen ticari kazanç mükelleflerinin istisna yoluyla sistem dışına çıkartılması, toplam gelir vergisi mükelleflerinin yüzde 25’inin vergi ile bağlantısının kesilmesi anlamına geliyor. Geçen yıl 4,5 Trilyon TL vergi tahsilatı yapılan ülkemizde basit usulde Gelir Vergisi tahsilatı sadece 68 milyon TL ve 2024 yılı hedefi de 20 milyon TL’dir. Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin 30.04.2024 tarihi itibariyle vergi dairelerine ödemedikleri borç tutarı 177 milyon 593 bin TL’dir.
Ülkemizde Mayıs 2024 tarihi itibarıyla faal 827.176 basit usulde vergilendirilen mükelleflerin yüzde 67’si olan 557.180’i 81 il içinde yer alan 30 adet büyükşehir belediyesi sınırları içinde faaliyette bulunmaktadır.
Asgari ücretin üzerinde gelir elde eden ücretliden yüzde 15’ten başlayıp yüzde yüzde 40’a kadar ulaşan tarifeye göre vergi alınırken, basit usule tabi olmanın şartlarını taşımadıkları halde basit usul kapsamına alınan özellikle 30 büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde faaliyet gösteren bu kişilerin bu kapsamdan çıkartılması için vergi idaresinin ciddi bir çalışma yürütmesi gerekmektedir.
Türkiye’de büyükşehir sınırları içerisinde yıllık 55.000 TL ve diğer illerde yıllık 34.000 TL’ye kiralanabilecek işyeri bugünkü şartlarda nasıl bulunabiliyor? Basit usulde vergilendirilen örneğin bir mobilyacının yıllık alım tutarının 690.000 TL’yi ve satışlarının 1.100.000 TL’yi aşmaması bugün kü enflasyonist ortamda nasıl mümkün olabiliyor? Gibi soruları çoğaltmak mümkün. Bütçeye katkıları bindelik rakamlarla ifade edilen ancak aileleri ile birlikte ciddi bir oy potansiyeli olarak görülen basit usulde vergilendirilen mükelleflere tanınan istisnayı kaldırmadan Türkiye’de vergi adaletinden bahsedilemeyeceği gibi, diğer mükelleflere de ilave vergi yükü getirilemez. Bir çözüm daha var, ücret geliri elde edenler için ayda 28.333 TL ve diğer alım satım faaliyetinde bulunanlar için aylık 57.500 TL tutarındaki gelirden vergi alınmasın. Bunu yapmak mümkün olmadığına göre; basit usulde vergilendirilen mükelleflere tanınan istisnayı kaldırmak en doğru çözüm olacaktır.
